Algemene Economie (AEC) - Week 1

De Macro-Economische Omgeving

BEDROM04 - Omgevingsanalyse

Docent: Witek ten Hove

Wat is Economie?

De economische wetenschap bestudeert hoe mensen keuzes maken bij de productie, distributie en consumptie van goederen en diensten, in een wereld van schaarste.

Belangrijk: Economie is een Sociale Wetenschap.

Het gaat niet alleen over geld en grafieken, maar fundamenteel over menselijk gedrag, keuzes, en hoe we met elkaar omgaan. Psychologie is dus net zo belangrijk als wiskunde.

Volg de slides live!

Scan de QR-code of ga naar de onderstaande URL om deze presentatie op je eigen apparaat te volgen.

hanbedrijfskunde.github.io/bedrom/slides.html

Vandaag op de Agenda

Wat gaan we doen?

De Opdracht & Toetsing
Het Grote Plaatje
Het Speelveld: de bedrijfskolom
Het Weerbericht: macro-variabelen
De Impact & Conclusie
Aan de slag voor deze week

Leerdoelen

Aan het eind van dit college kun je:

...een sector positioneren in de bedrijfskolom.
...de belangrijkste macro-indicatoren benoemen en vinden.
...de link leggen tussen indicatoren en de prestaties van een sector.
...een eerste, onderbouwde inschatting maken van conjunctuurgevoeligheid.

Wat wordt er van je verwacht?

Het Beroepsproduct: De Sectoranalyse

Elke week bouw je aan een deel van het eindproduct. De weekopdrachten deel je voor verplichte peerfeedback met een andere groep.

De Toetsing

De wekelijkse opdrachten vormen samen het economische deel van het beroepsproduct. Voor het gehele economische deel moet je een gemiddelde voldoende halen.

Let op: Je kunt een onvoldoende voor het economie-deel NIET compenseren met een hoger cijfer voor Management of Recht.

Het Grote Plaatje: De Analyse-trechter

We zoomen in van breed naar specifiek.

Macro: De economie als geheel (het weer). Focus van vandaag!

Meso: Een specifieke sector (de spelers op het veld). Focus van deze module.

Micro: Individuele bedrijven en consumenten (de acties van één speler).

Stap 1: Het Speelveld - De Bedrijfskolom

Het Klassieke Model

Een lineaire keten van waarde-toevoeging, van grondstof tot consument.

🐑 Schapenboer

↓

🧶 Spinnerij

↓

🏭 Kledingfabriek

↓

🏷️ Kledingmerk

↓

🏪 Winkel

De Moderne Realiteit

Een complex, wereldwijd netwerk van fysieke en digitale componenten.

📱 De iPhone

Ontwerp: VS
Componenten: Wereldwijd (Zuid-Korea, Japan, Taiwan...)
Assemblage: China, India
Software (iOS): Continue ontwikkeling
Ecosysteem: App Store, ontwikkelaars

De vraag: Waar eindigt de 'kolom' en begint het 'ecosysteem'?

Stap 2: Het Weerbericht - De Economische Kringloop

De Basis: De Kringloop

Het BBP meet alle economische activiteit in een land. Dit model, de economische kringloop, laat zien dat we die activiteit op drie manieren kunnen meten, die altijd aan elkaar gelijk zijn:

De economische kringloop (Circular Flow Model)

Bron: CORE Econ, The Economy 1.0, Unit 13.3

De belangrijkste macro-economische variabelen zijn de onderdelen van deze kringloop:

Bestedingen (BBP): De totale uitgaven aan goederen en diensten.
Formule: \(BBP = C + I + O + (E - M)\)
Inkomen: De lonen en winsten die huishoudens en bedrijven ontvangen.
Productie (Toegevoegde waarde): De waarde die bedrijven toevoegen.
Andere indicatoren zoals inflatie, werkgelegenheid en rente beïnvloeden de snelheid en omvang van deze kringloop.

Bronnen: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) & Centraal Planbureau (CPB)

Bruto Binnenlands Product: Wereldwijde Vergelijking

Bron: IMF 2024 Forecasts

BBP Per Capita: Productiviteit per Inwoner

De VS en Nederland tonen de hoogste productiviteit per inwoner, terwijl India ondanks zijn grote economie een veel lager BBP per capita heeft.

De Productiviteitskloof: Landen vs. Techgiganten

Opvallend: Een NVIDIA-medewerker creëert meer dan 10x de economische waarde van de gemiddelde Amerikaanse burger. Dit toont de enorme productiviteitskloof tussen technologiebedrijven en nationale economieën.

Stap 3: De Koppeling

Als het regent in de macro-economie, wie wordt er dan nat?

Variabele	Stijgt / Daalt	Mogelijke Invloed op Sector (bv. Autobranche)
Rente	Stijgt	Negatief: Lenen voor een auto wordt duurder, investeringen door fabrikanten dalen.
Inflatie	Stijgt	Negatief: Koopkracht daalt, uitgaven aan luxe goederen worden uitgesteld.
Consumentenvertrouwen	Daalt	Zeer Negatief: Grote aankopen worden als eerste geschrapt bij onzekerheid.
Euro/Dollar koers (€ stijgt)	Stijgt	Negatief voor export: Europese auto's worden duurder in de VS.

Stap 4: Conjunctuurgevoeligheid

"Hoe hard deint een sector mee op de golven van de economie?"

Procyclisch (Gevoelig)

Groeit hard in hoogconjunctuur, krimpt hard in laagconjunctuur.

Voorbeelden: Bouw, auto-industrie, uitzendbureaus, luxe goederen.

Anticyclisch (Niet-gevoelig)

Presteert stabiel of zelfs beter in laagconjunctuur.

Voorbeelden: Supermarkten, gezondheidszorg, deurwaarders.

Hoe bepaal je dit voor jouw sector?

1. Aard van het product: Wordt de aankoop uitgesteld bij tegenslag? (Luxe vs. Noodzaak)

2. Positie in bedrijfskolom: Sectoren vooraan in de keten voelen een dip vaak eerder en harder.

3. Kapitaalintensiteit: Hoge vaste kosten maken kwetsbaar bij dalende vraag.

4. Internationale concurrentie: Veel export? Dan ben je afhankelijk van de wereldeconomie.

5. Grondstof-/Wisselkoersgevoeligheid: Sterk afhankelijk van de prijs van olie, staal, etc.?

Toepassing: De Bedrijfssimulatie

Tijd om de theorie in de praktijk te brengen. In deze simulatie vorm je de directie van een Nederlands bedrijf en navigeer je door de economische golven.

Start de Simulatie

Je keuzes hebben direct impact op de omzet, winst, en het marktaandeel van je bedrijf. Werk samen en beslis verstandig!

De Opdracht voor Week 1: Jouw To-Do Lijst

Kies een Sector en 2 (bij voorkeur beursgenoteerde) bedrijven.
Plaats in Bedrijfskolom: Teken/beschrijf de bedrijfskolom voor je sector.
Verzamel Macro-Data (CBS/CPB): Zoek actuele cijfers en trends (2-3 jr) voor BBP, inflatie, werkloosheid en consumentenvertrouwen.
Analyseer de Invloed: Beschrijf, met argumenten, de invloed van deze trends op jouw sector.
Concludeer over Gevoeligheid: Geef een onderbouwde conclusie over de conjunctuurgevoeligheid van de sector én de bedrijven, gebruik de criteria van de vorige slide.

Inleveren via Teams voor peerfeedback.

Afsluiting & Vooruitblik

Samenvatting

Macro-omgeving is de fundering.
Bedrijfskolom bepaalt je positie.
Conjunctuurgevoeligheid is de kernvraag van deze week.

Volgende week (Week 2)

We zoomen in op de sector zelf: Marktvormen & Concurrentie (Monopolie, Oligopolie, etc.)

Vragen?

witek.tenhove@han.nl

Beoordeel deze sessie

Scan de code en geef je feedback!