Het Onzichtbare Grootboek

Handleiding: Analyse van Verborgen Kosten

Deze tool is ontworpen om je te helpen bij het uitvoeren van een diepgaande analyse naar de verborgen ecologische en sociale kosten van een beursgenoteerd bedrijf. Volg de onderstaande stappen voor een gestructureerd onderzoek. Gebruik de knop "Laad Voorbeeld" om de tool te vullen met de casus van Ahold Delhaize.

Stap 1: Kies een Bedrijf en Verzamel Basisdata

Kies een groot, beursgenoteerd bedrijf. Deze bedrijven zijn verplicht om veel informatie publiek te maken. Vul de naam van het bedrijf bovenaan de pagina in.

Essentiële databronnen:

• Jaarverslag (Annual Report): Dit is de belangrijkste bron. Zoek naar de secties over 'Sustainability', 'Risk Management' en 'Remuneration' (beloning bestuur).
• Duurzaamheidsverslag (Sustainability Report): Een gedetailleerd verslag over ESG-prestaties. Hier vind je vaak de data die je nodig hebt voor je analyse.
• Website van het bedrijf: Zoek naar een 'Duurzaamheid' of 'Investor Relations' sectie.

Stap 2: Vul de ESG-Analyse In

Ga door de tabbladen 'Ecologisch', 'Sociaal' en 'Bestuur'. Voor elk onderwerp vul je de twee velden in:

1. Claim (Wat zegt het bedrijf?)

Vat hier de officiële claims, doelen en ambities van het bedrijf samen. Gebruik hun eigen woorden uit de jaarverslagen en rapporten. Focus op concrete, meetbare beloftes.

• Voorbeeld (Klimaat): "Bedrijf X claimt 'Net-Zero' te zijn in 2050 en heeft een door SBTi-gevalideerd doel om de absolute Scope 1 & 2 emissies met 50% te reduceren in 2030."

2. Controverse & Analyse (Wat is de realiteit?)

Hier doe je kritisch onderzoek. Ga op zoek naar bewijs dat de claims van het bedrijf tegenspreekt of nuanceert. Het doel is de 'Say-Do Gap' te vinden: de kloof tussen wat een bedrijf zegt en wat het daadwerkelijk doet.

Bronnen voor kritische data:

• NGO-rapporten: Zoek naar rapporten van organisaties als Greenpeace, Milieudefensie, Amnesty International, of gespecialiseerde groepen zoals Mighty Earth, ClientEarth, of de Plastic Soup Foundation. Gebruik zoektermen als "[bedrijfsnaam] [onderwerp] report".
• Nieuwsarchieven: Zoek in betrouwbare nieuwsbronnen (bv. FD, NRC, The Guardian, Reuters) naar artikelen over rechtszaken, controverses of kritiek op het bedrijf.
• Wetenschappelijke artikelen: Voor diepgaande analyses over bijvoorbeeld de effectiviteit van certificeringsschema's.

Stap 3: Kwantificeer de Verborgen Klimaatkosten

Op het 'Ecologisch' tabblad vind je de calculator voor verborgen klimaatkosten. Dit is een krachtige manier om de omvang van de klimaatschade tastbaar te maken.

1. Vind de totale BKG-uitstoot: Zoek in het duurzaamheidsverslag naar de totale broeikasgasuitstoot (GHG emissions). Je hebt het totaal van Scope 1, 2 en 3 nodig, uitgedrukt in tonnen of miljoenen tonnen CO₂-equivalent (CO₂e).
2. Voer de uitstoot in: Vul dit getal in bij 'Totale BKG-uitstoot (Mt CO₂e)'. Let op: 1 miljoen ton = 1 Mt.
3. Gebruik de Social Cost of Carbon (SCC): De tool gebruikt een standaardwaarde van $190 per ton, gebaseerd op de schatting van de Amerikaanse EPA. Dit is een wetenschappelijk onderbouwde schatting van de maatschappelijke schade per ton CO₂e.
4. Analyseer het resultaat: De tool berekent de totale jaarlijkse klimaatschade in dollars. Vergelijk dit bedrag met de jaarlijkse nettowinst van het bedrijf (te vinden in het financieel jaarverslag). Wat zegt deze vergelijking over de ware winstgevendheid van het bedrijf als het zijn eigen vervuiling zou moeten betalen?

Stap 4: Conclusie en Reflectie

Vat je bevindingen samen. Wat zijn de belangrijkste verborgen kosten? Waar is de 'Say-Do Gap' het grootst? Is het bedrijf zich bewust van de risico's en neemt het effectieve maatregelen, of vertrouwt het op zwakke mechanismen zoals ineffectieve audits? Gebruik je analyse om een onderbouwd oordeel te vellen over de duurzaamheidsprestaties van het bedrijf, voorbij de glanzende rapporten en hoge ESG-scores.